TÜRKİYE’DE SANAYİLEŞMENİN GÜNCEL SORUNLARI

almanak 2015kapak1970’lerle birlikte dünya ölçeğinde yaşanan kapitalist krizin getirdiği yapısal dönüşüm, küçük üretim üzerinde de bir dizi farklı değişikliğe yol açmıştır. Bu dönüşüm, daha çok üretimin küçük ve orta boy işletmeler özelinde planlanmasını karşımıza çıkartmıştır. Hem üretimin planlanmasında bu yönde bir değişim yaşanmış, hem de özellikle geç kapitalistleşen ülkelerde bölgesel kalkınma anlayışı üzerinden bir kalkınma stratejisi belirlenmiştir. Üretim süreçlerinin parçalanıp, esnek uzmanlaşma, alt sözleşme ilişkileri gibi biçimlerde küçük ve orta boy işletmeleri öne çıkaracak şekilde gelişen bu süreçte, geç kapitalistleşen ülkelerde bölgesel kalkınma anlayışına uygun yasal ve kurumsal düzenlemeler yapılmıştır. Özellikle 1970 sonrası küreselleşme tezlerinin ilerisinde tartışılan “yönetişim” kavramı, bu sürecin siyasal altyapısını oluşturmuş, diğer yandan “kurumsal iktisatçıların” ekonomiyi siyasetten bağımsız kurumlar üzerinden dengeye getirme önerileri ise sürecin diğer bir yürütücüsü olmuştur.

Türkiye özelinde planlama çalışmalarına, kalkınma stratejilerine bakıldığında kalkınma ajansları üzerinden bölgesel kalkınmanın etkinleştirilmeye çalışıldığı ve özellikle 1990 sonrasında oluşturulan bağımsız kurullarla birlikte meta piyasalarının birikimin ihtiyacına göre düzenlendiği bir dönüşüm süreci yaşanmaktadır. Bu noktada yerel dinamikleri ön plana çıkaran kalkınma stratejilerini ve üretimin değişen formu olarak esnek ve küçük üretimin yaygınlaşmasını anlayabilmek, Türkiye’de yakın dönem kapitalist gelişimin tarihsel analizi içerisinde mümkündür.

Bu çalışmada küçük üreticilik olgusunun tarihsel analizi, aynı zamanda küresel kapitalist kalkınma stratejisi olarak bölgesel/yerel odaklı kalkınma anlayışına içkin bir biçimde ele alınmaya çalışılacaktır. Sosyal gerçekliği anlama çabamızda, parça ile bütün arasındaki diyalektik ilişkiyi her zaman akılda tutarak, kapitalist ilişkiler içerisinde Türkiye’deki sanayileşme, kalkınma sorunu veya çabasının bir parçası bütünsel ilişkiler etrafında analiz edilecektir. Bu anlamıyla yaşanan dönüşümün siyasal alanda hakim söylemi olan yönetişim meselesi de çalışmamızda yer bulacaktır.

Ek bilgiler

  • Yazar: Çağın Erbek
  • Yıl: 2015
Ara...