1980’li yılların başından bu yana tüm dünyada yaygınlık kazanan neoliberal politikaların en çok etkilediği alanlar, sağlık ve sosyal güvenlik ile birlikte eğitim sistemleri olmuştur. Kapitalizmin içine girdiği krizden çıkabilmesi için önerilen kamusal nitelikli hakların “piyasaya” açılması geçtiğimiz otuz yılın ana hedefi olarak belirlenmiş, eğitim sistemleri bu hedefin gerçekleştirilmesi için sağlık sistemleriyle birlikte öncelikli olarak değerlendirilmiştir.
Eğitim hakkının bir insan hakkı olarak kabul edilmesiyle birlikte, pek çok gelişmiş kapitalist ülkede parasız eğitim hakkı ön plana çıkmıştır. Ancak 1970’li yılların ortalarından itibaren etkisini hissettiren neoliberal yaklaşımlar, her alanda olduğu gibi eğitim alanında da “serbest rekabet”in geçerli olduğunu savunmuş ve ulusal ekonomilerin rekabetçi bir nitelik kazanmasının ancak kamuya ait, onunla özdeşleşmiş hizmetlerin ticarileştirilerek “piyasa ilişkileri içine çekilmesi”, dolayısıyla özelleştirilmesi ile mümkün olabileceğini iddia etmişlerdir. Eğitimin ticarileştirilmesi uygulamaları Hizmet Ticareti Genel Anlaşması (GATS) ile birlikte hız kazanmış gibi görünse de, fikir ve uygulama olarak GATS’ın çok öncesine dayanmaktadır.1
Eğitim sistemi, “çağın gereklerine” göre yeniden düzenlendiğinde, diğer kamusal hizmet alanları, bu düzenlemeye kendiliğinden uyum sağlayabileceği için aynı zamanda stratejik bir önem taşır. Bu nedenle örneğin Türkiye’nin eğitim sistemi, devletin diğer kamu alanlarının yeniden oluşturulması için belirleyici bir rol oynayabilir. Bu nedenle eğitim sisteminde gerçekleştirilen yeniden yapılanma uygulamaları, bir bütün olarak kapitalist sistemin kendisini yenilemesinden bağımsız olarak değerlendirilemez.